بازخورد 360 درجه چیست ؟
بازخورد 360 درجه، ابزاری رایج است که برای ارزیابی دقیق عملکرد یک فرد در سازمان مورد استفاده قرار می گیرد. این فرآیند اطلاعات مربوط به عملکرد یک کارمند را از منابع گوناگون شامل همکاران، زیردستان و مدیران فراهم می کند. ارزیابی 360 درجه، باید طیف وسیعی از اطلاعات در مورد مهارت‌ها، عملکردها و روابط کاری را فراهم کند. با توجه به دقت مورد نیاز در انجام این تحقیق اطلاعات مربوطه معمولاً نزد سازمان‌ها محفوظ است. در این مقاله، ما درباره بازخورد 360 درجه، مزایا و محدودیت‌های آن بحث می کنیم.
بازخورد 360 درجه چیست؟
بازخورد 360 درجه سیستمی است که طی آن در مورد یک کارمند، از افراد گوناگونی که با او رابطه کاری دارند ، بازخورد ناشناس جمع آوری می شود. این بازخورد مععمولا با استفاده از نظر مدیران، همتایان، زیردستان وگزارش‌های مستقیم، تهیه می شود و از این رو به « 360 درجه» موسوم است. این شیوه طراحی شده است تا طیف وسیعی از افراد بتوانند نظر خود را به اشتراک بگذارند و دید کاملی در مورد فرد مورد نظر به دست آید.
این ارزیابی عمدتا برای افراد رده بالای سازمان انجام می شود و می تواند به عنوان ابزاری برای توسعه فردی نیز مورد استفاده قرار گیرد؛ زیرا اطلاعاتی راجع به شایستگی‌های کاری، رفتار و روابط یک فرد فراهم می کند.
روند سیستم بازخورد 360
در این روش حدود 6-10 پاسخ دهنده، فرم بازخورد آنلاین ناشناس را تکمیل می کنند. پاسخ دهندگان بسته به ارتباط با موضوع، مثلا به عنوان مدیر، هم رده‌ها و غیره به گروه‌هایی تقسیم می شوند. این نظرسنجی براساس شایستگی است و سوالات معمولاً درباره صلاحیت مدیریت، مهارت‌های رهبری و ارتباطی هستند. همچنین امکان طرح سوالاتِ باز، مانند « X به عنوان یک رهبر چه کاری خوب انجام می دهد؟» نیز و‌جود دارد. بهتر است سولات همیشه درمورد رفتارهای قابل مشاهده باشد زیرا کمی کردن آن آسان تر خواهد بود. کل فرآیند باید توسط یک مدیر یا مربی که اغلب خارج از سازمان است مورد نظارت باشد. همچنین در صورت لزوم، می توان این بازخورد را از منابع خارجی مانند مشتری‌ها نیز جمع آوری کرد.
نقاط قوت بازخورد 360 درجه
اگر یک بازخورد360درجه به خوبی اجرا شود، می تواند چندین مزیت برای فرد، گروه و سازمان داشته باشد. در ادامه به بررسی این مزایا خواهیم پرداخت.
ابزار توسعه ارزشمند
بازخورد 360 درجه به شما نشان می دهد آنچه درباره خود فکر می کنید، چقدر می تواند از نظر دیگران درباره شما متفاوت باشد. این امر خودآگاهی شما را افزایش می دهد. با این آگاهی می توانید در رفتار خود بازنگری کرده و نیازهای آموزشی خود را شناسایی کنید.
منابع متعدد
افراد گوناگونی در بازخورد 360 درجه مشارکت می کنند؛ بنابراین تصور می شود که اطلاعات بدست آمده، نسبت به زمانی که فقط یک نفر نظر می دهد، معتبرتر و عینی تر باشد. همچنین در صورت توافق چند نفر در پاسخ، احتمالاً بازخورد پذیرفته خواهد شد.
یادآوری ارزش‌های شرکت
صلاحیت‌های اساسی شرکت، نه تنها برای شخص مورد ارزیابی، بلکه برای پاسخ دهندگان نیز تقویت خواهد شد. در طول نظرسنجی پاسخ دهندگان به سوالاتی پاسخ خواهند داد که به آن‌ها یادآوری می کند چه رفتارها و ارزش‌هایی برای سازمان مهم است.
کنترل نیروهای خودمختار
این نوع بازخورد در سازمان‌هایی که کارمندشان، به طور مستقل با چند تیم کار می کند قابل توجه است. زیرا مدیر آن‌ها قادر به مشاهده همه چیز نخواهد بود.
بهبود ارتباطات
با استفاده از این روش، ارتباطات بین تیم بهبود خواهد یافت؛ زیرا شخص مورد آزمون، می فهمد که دیگران چگونه به او نگاه می کنند و این به نوبه خود، به کار گروهی کمک می کند. همچنین این کار باعث می شود که افراد درک کنند چگونه رفتار آن‌ها بر خود، بخش و سازمان تأثیر می گذارد. این آگاهی برای کاهش تعارض مفید است.
نقاط ضعف بازخورد 360 درجه
اگر عملیات بازخورد 360 درجه ضعیف اجرا شود، می تواند باعث بی اعتمادی، تعارض و کاهش انگیزه در تیم شود. در ادامه به بررسی نقاط ضعف این روش خواهیم پرداخت.
احتمال تمرکز بر نکات منفی
نباید صرفا بر روی نکات منفی یک کارمند تمرکز شود. اگر همه موارد منفی یکی پس از دیگری ذکر شوند، برای کارمند دلسرد کننده است. کارکنان باید در حال کار بر روی نقاط ضعف خود باشند و در عین حال به ارزش نقاط قوت خود نیز واقف باشند.
امکان تبانی میان اعضا
پاسخ دهندگان می توانند این سیستم را دستکاری کنند. به عنوان مثال، یک همکار ممکن است به دیگری بگوید «اگر شما در مورد من فلان را بگویید، من هم در مورد شما بهمان را می گویم» و یا «بیایید همگی در مورد X یک چیز بگوییم». خصوصا اگر از این بازبینی‌ها برای تصمیم گیری‌های شغلی مانند حقوق و دستمزد استفاده شود ، احتمال دستکاری افزایش یافته و اعتماد به بازخورد کاهش می یابد.
در سال 2015 کانتور و استریتفلد گزارشی از این نوع رفتارها را که مربوط به آمازون بود، در نیویورک تایمز منتشر کردند.
برای سازمان های کوچکترمناسب نیست
بازخورد 360 درجه در سازمان های کوچک کمتر موثر واقع می شود و ابزار مناسبی برای مدیریت کسب و کارهای کوچک نیست؛ زیرا منابع کمتری در دسترس است و عینیت کافب و‌جود ندارد.
عدم دقت و خطا
مدت زمانی که فرد مورد ارزیابی با دیگر اعضای سازمان در ارتباط است، بر صحت بازخورد اثر می گذارد. افرادی که در نظر سن‌جی شرکت می کنند باید شناختی کافی از فرد مورد نظر داشته باشند.
برای همه قابل استفاده نیست
به خاطر داشته باشید بازخورد 360 درجه برای همه سازمان‌ها یا برای همه مشاغل درون سازمان مفید نیست.
امیدواریم که از خواندن این مطلب لذت برده باشید.
